Պարույր Հայրիկյանի հարցազրույցը «Առաջին լրատվական»-ի հետ

  - Պարոն Հայրիկյան, Դուք շուրջ 17 տարի քաղբանտարկյալ եք եղել, հացադուլի դիմե՞լ եք:

-Շատ հաճախ եմ դիմել հացադուլի:

- Հիմա հացադուլ է անում Րաֆֆի Հովհաննիսյանը՝ Երևանում և մարզերում տևական հանրահավաքներից հետո, երբ մեծ հաշվով խոսքը տեղ հասցնելու սահմանափակում չունի: Արդյոք կարո՞ղ է սա արդյունավետ միջոց համարվել:

- Պետք է ասեմ, որ հացադուլն ընդհանրապես շեշտադրված ձև է, այդպիսին եղել է նաև բանտային պայմաններում, կարևորը ասելիքդ է: Օրինակ՝ եթե մենք ասում էինք՝ Սահմանադրության համաձայն՝ մենք պահանջում էինք անկախություն, և դուք պարտավոր եք այդ անկախությունը տալ: Մեր գործողությունների կարևորությունը հենց այդ շեշտադրումն էր: Հացադուլով ասում ես՝ ե՛կ այստեղ, հացադուլն ուղղակի շեշտադրում է, այդ շեշտը կիրառելի է և՛ ծանր պայմաններում, և՛ խաղաղ պայմաններում: Ընդհանրապես քաղաքական գործիչները գործում են տվյալ պետության ընձեռած հնարավորություններով, ծրագրերի շուրջ մարդկանց համախմբելով: Այդ ամենը ավարտվում է ընտրություններով, բայց եթե ընտրությունների նկատմամբ վերապահություն ունենք, այդ դեպքում պետք է գործեն սահմանադրական միջոցները, այն, ինչ այսօր Հայաստանում արվում է: Բայց, որպես այդպիսին, աշխարհում որպես քաղաքական պայքարի մեթոդ՝ հացադուլը երբեք դեր չի ունեցել: Ազգային-ազատագրական պայքարում հացադուլն ունեցել է բարոյական դրսևորում: Այսօր բարոյականի վրա է շեշտադրումը կատարվում: Րաֆֆին նաև բավարար փորձ պետք է ունենա՝ իմանալով Ամերիկայի տարբեր հացադուլների պատմությունները և դրանց արդյունավետության չափը:

- Այսինքն՝ արդյունավետությունն այսօրվա հացադուլի մե՞ջ չեք համարում:

- Րաֆֆի Հովհաննիսյանը ցուցաբերեց պատրաստակամություն՝ գնաց և խոսեց Սերժ Սարգսյանի հետ: Առաջին հայացքից կարող է ծիծաղելի թվալ, այսինքն՝ ուզում ես խոսել նախագահի հետ, ում համարում ես ոչ լեգիտիմ նախագահ, բայց մյուս կողմից՝ սա երկխոսության փորձ է, և դա ավելի մեծ արդյունք կարող է տալ, եթե Սերժ Սարգսյանը արձագանքի, քանի որ մեկ անգամ արձագանքեց, և արդյունք չեղավ, իրար չհասկացան:

- Րաֆֆի Հովհաննիսյանին նորանկախ  Հայաստանի պատմության մեջ հաջողվեց անել մի բան, որը մինչև այժմ որևէ ընդդիմության չէր հաջողվել, նա հավաքեց,  ըստ պաշտոնական տվյալների, ձայների 37 տոկոսը, որը երբևէ բոլոր ընդդիմություններից ամենաշատն  է: Հիմա նա փորձում է  վերկուսակցական կոնսոլիդացիա ստեղծել, քաղաքացիական կոնսոլիդացիա: Արդյոք  քաղաքացիական կոնսոլիդացիայի հիման վրա քաղաքական մոդել հնարավո՞ր է, թե՞ ոչ:

- Հետաքրքիր մի քանի հարցեր տվեցիք: Ի պատիվ Սերժ Սարգսյանի՝ Րաֆֆի Հովհաննիսյանին հաջողվեց ավելի ձայներ հավաքել, ինչու եմ ասում՝ ի պատիվ, որովհետև երբեք ընդդիմության դաշտը ցածր տոկոսներ չի ունեցել, ինչը գրանցվել է պաշտոնական տվյալներով՝ թե Լևոն Տեր-Պետրոսյանի օրոք, թե հետագայում:  Արդյոք  ճշտե՞լ եք, թե 96-ին մեր միասնական թեկնածուի տոկոսներն ինչքան  են եղել, երբ  ասում եք՝ Րաֆֆի Հովհաննիսյանին հաջողվեց շատ տոկոս ստանալ…

Ինչ վերաբերում է հարցի երկրորդ մասին՝ գեղեցիկ չէ, երբ դուք հանկարծ ասում եք, որ բժիշկների գործը այսուհետև պետք է անեն բուժքույրերն ու բուժակները. դա պարզապես ազնիվ չէ: Քաղաքական կյանքով զբաղվում են քաղաքական գործիչները,  իսկ քաղաքացիները հուշողներ են և ի վերջո՝ իրենց ձայները միասնաբար այս կամ այն քաղաքական ուժին տալով՝ նրանց հնարավորություններն ընդարձակողներն են: Եթե ֆուտբոլի դաշտում ֆուտբոլիստի փոխարեն բասկետբոլիստը խաղա, որքանո՞վ առողջ կլինի: Քաղաքացիական հասարակությունն իր դերն ունի, քաղաքականը՝ իրենը: Այո՛, լինում են պահեր, երբ քաղաքականն ու քաղաքացիականը համատեղում են, բայց  Կեսարինը՝ Կեսարին, Աստծունը՝ Աստծուն. քաղաքական գործունեությամբ զբաղվելու են քաղաքական գործիչները: Այլ բան ասել՝ նշանակում է խուսափել պատասխանատվությունից:

- Ինչո՞ւ Ձեզ չհաջողվեց  հանրային կոնսոլիդացիա ստեղծել, համախմբել, հնարավո՞ր է՝ կրակելը պատճառ հանդիսացավ նման արդյունքի:

- Միասնական թեկնածուի մասին խոսակցություններով ես կարողացա մարդկանց մեջ բևեռանալու ձգտում առաջացնել, և դրանից հետո է, որ այն, ինչ չհաջողվեց անել պաշտոնապես, արեցին ինքնուրույն: Ինչո՞ւ ինձ չհաջողվեց, որովհետև Բագրատյանն ընդգծված ՀՀՇ-ական էր: Իսկ իմ կրծքին կրակեցին,իսկ նա ասաց, թե դեռ պետք է պարզել՝ արդյոք դա մահափո՞րձ է: Փաստը մնում է փաստ, որ ինձ խաղից հանեցին, և ես էլ թույլ չտվեցի, որ ինձ խաղից հանողները Հայաստանի ժամանակացույցն էլ փոխեն: Ինչո՞ւ ինձ չհաջողվեց լինել այդ դերում, հիմնականում պատճառն այն է, որ  Հայրիկյանին փորձեցին դարձնել դիակ, ես էլ  փորձեցի կանխել, ժամանակացույցը փոխել, և շատ լուրջ գործընթացներ սկսվեցին: Ինձ համար շատ հստակ էր՝ որտեղից էր ուղղորդվում այդ ամենը:

- Պարոն Հայրիկյան, Դուք առաջին օրվանից ասում էիք, թե ռուսական իմպերիալիզմի ձեռագիրն է:

- Ոչ թե առաջին օրվանից, այլ միայն առաջին օրը: Իմ հանդեպ կիրառած գործելակերպից ռուսական իմպերիալիզմի ձեռագիրն եմ այստեղ տեսնում՝ ներառյալ ԿԳԲ-ի: Ռուսական բազմաթիվ լրատվամիջոցներ այդպես էլ ասել են, այո, այդպես էլ կա, իսկ ինչո՞ւ պետք է Հայրիկյանը դրական հիշվեր,  իմ մոտեցումը, վախենում եմ, ճշմարտությանը շատ մոտ լինի:

- Թեև իշխանությունները որևէ ձևով չփորձեցին պաշտպանել ռուսներին, ռուսական տարբեր պաշտոնյաներ, սակայն, ասացին, որ իրենց ձեռնտու չէ Հայաստանում անկայունություն ստեղծելը:

- Եթե որևէ ռուս լրագրող ասում  է, թե մեր ինչին է պետք, նա ճիշտ է ասում, ազնիվ է, բայց կան մարդիկ, որ ասում էին՝ Հայրիկյանը Հայաստանի նախագահ չպետք է դառնա, Հայրիկյանի վարկանիշը բարձրանում է, շատ վտանգավոր էին համարում և խոսում էին ապագա ծանր փորձությունների մասին: Դա կարող էր լինել հայ մարդ, ռուսական ազդեցության գործակալ, և  կարող էր լինել ճապոնացի. եկեք կոնկրետացման չգնանք: Ռուսական իմպերիալիզմը մի երևույթ է, որի գնահատականն է՝ իմ դաշնակից  պետությունները չպետք է այնքան հզորանան, որ իմ կարիքը չզգան: Ռուսների մոտ դա արտահայտվել է՝ Հայաստանը մեզ պետք է առանց հայերի,  եթե Հայաստանը առանց հայերի պետք է լինի, ուրեմն աշխարհը պետք է լինի քիչ հայերով: Պատահական չէ, որ տարեկան մոտավորապես  հազար դիակ է Ռուսաստանից բերվում բռնի մահով սպանված: Այդ մասին  չեն խոսում, բայց ես պաշտոնական տվյալներ եմ ստացել, երբ մարդու իրավունքների հանձնաժողովում էի աշխատում: Այսինքն՝ Ռուսաստանում այն ուժերը, որոնք այդ հարցում դերակատարություն ունեն, շարունակում էին այդ գիծը: Մոռանալ, որ այսօրվա Արցախի, Նախիջևանի խնդիրները ստեղծված են իմպերիալիստական Ռուսաստանի կամքով,  նշանակում է լինել կործանման արժանի ողորմելիների հավաքածու:Ես Հայաստանում թույլ չեմ տվել, որ այդ որակը մնա՝ սկսած Լևոն Տեր-Պետրոսյանի ժամանակներից:

  - Դուք այն կարծիքին եք, որ  Վարդան Սեդրակյանը չէ՞ր կարող նման բան իրականացնել:

- Ես չեմ ասում՝ նա չի կարող լինել, նույնիսկ դուք կարող էիք լինել որպես միջնորդ. ձեզ տալիս են կես միլիոն դոլար, ասում են՝ պետք է վերացնել այս մարդուն, դուք էլ ասում եք՝ ինչ կա որ: Այնպես որ՝ որևէ մեկին չեմ բացառում, բայց անձնական պատճառ նա չէր կարող ունենալ:

- Իսկ Հայաստանի որևէ քաղաքական որևէ ուժ կամ քաղաքական գործիչ, կարո՞ղ էր ռուսական իմպերիայի հետ միջնորդ լինել, այսինքն՝ նպատակ ունենար Ձեր  կյանքին վերջ տալով՝ քաղաքական  վեկտորի փոփոխության հասնել, մանավանդ, որ Դուք եվրաինտեգրման  ճանապարհն էիք նախընտրում:

- Առաջին՝ Հայրիկյանին վերացնելը ցանկալի է որպես երևույթ, որպես խորհրդանիշ բազմաթիվ դրսևորումների և հայոց ճակատագիրը սեփական ուղով տանելու հնարավորության մարմնացում, դա շատ անցանկալի բան է: Մեզ մոտ ընդունված է ասել՝ անհատից ոչինչ կախված չէ, բայց Հայրիկյանի օրինակով երևում է, որ շատ բան է կախված եղել: Օրեր առաջ նշում էին ազգային բանակի ստեղծման հարցում Վազգեն Սարգսյանի դերը, բայց ազգային բանակի գաղափարը ես եմ նրան տվել, նա խորհրդարանում իմ դեմ ելույթներ է ունեցել, ինքը ասում էր՝ ռուսները մեզ խոստացել են, Վանաձորի վաշտ են տրամադրելու, մենք Վանաձորում կարող ենք  մեր նորակոչիկներին տեղավորել, բայց ես ասում էի՝ ոչ, մերոնք սովետական բանակ  չպետք է գնան, մենք պետք է ունենանք ազգային բանակ:

Այսինքն՝ կար մտայնություն, որ ես հաղթել եմ, և այդ հաղթած մարդը պետք չէր մեր թշնամիներին: Առաջին՝ պետք էր Հայրիկյանին վերացնել, երկրորդ՝ պետք էր փոխել մեր երկրի ժամանակացույցը և, ինչպես դուք նշեցիք, փոխել Հայաստանի արտաքին կողմնորոշումը դեպի որևէ կողմնորոշւմ, որովհետև Եվրոպա նշանակում է ինքնորոշում: Հիմա քաղաքական ուժերից որի՞ն կարող էր ձեռնտու լինել: Մեկ բան եմ ուզում շեշտել՝ մասնակիցների հարցում  դժվար է որոշակի բան ասել, բայց որ դա ձեռնտու է այն ուժերին, որոնք չմասնակցեցին ընտրություններին,  ակնհայտ է: Վահան Հովհաննիսյանն էլ այդ բանը դրսևորեց, այսինքն՝ Վահան Հովհաննիսյանը խոսեց տեռորիստների օգտին: Երբ Բորդյուժան խուճապի մատնված ասաց, որ ինքը դեռ կասկածում է՝ մահափո՞րձ է դա, թե՞ ոչ, անմիջապես  դրան արձագանքեց Բագրատյանը՝ հրապարակավ ասելով, որ դեռ պետք է պարզենք՝ դա մահափո՞րձ  է, թե՞ ոչ: Մինչդեռ ցանկացած գրագետ մարդ գիտի, որ կրծքին կրակոցը մահ է, ոչ թե մահափորձ, հրաշքով իմ բախտը բերեց: Այսինքն՝ մարդիկ անմիջապես արձագանքեցին, տեռորիստները իրենց ցանկություններն իրականացնողները դարձան, մեկը՝ խանդից, մյուսը՝ բարդույթից: Օրինակ՝ դաշնակցականները 110 տարի գործում են, բայց որևէ օգուտ չեն կարողացել ժողովրդին տալ: Կասկածել նրանց հայրենասիրությանը՝ չի կարելի, բայց կարծես անեծքի տակ լինեին, ինչի կպնում՝ փչացնում էին. Արևմտյան Հայաստանի խնդրին կպան՝ նպաստեցին կործանմանը: Հիմա այդ մարդիկ պարապ-սարապ ման են գալիս, «Հայաստան» էին գոռում, բայց Հայրիկյանի գլխավորությամբ Հայաստանում  պայքար էր գնում անկախության համար, որը հենց Հայրիկյանի ասած ճանապահով էլ իրականություն դարձավ: Կա խանդ,  կա բարդույթ, բայց կան  նաև օտար գաղտնի պետությունների թելադրանքով առաջացող դրսևորումներ:

- Մեծ հաշվով՝ Ձեզ հետ կատարվածը ցույց տվեց, որ  այդ քաղաքական գիծը ընդհատել չստացվեց,  նպատակին չհասան, հնարավո՞ր է, որ նոր կրակոց լինի:

- Ամբողջ լրատվական աշխարհն արձագանքեց, որ ինձ հետ կատարվածը մահափորձ չէ, որ ուզում էին միայն վախեցնել: Ես նկատում եմ, որ այդ մտայնությունը կա նաև կալանվածների մոտ, կա միասնական  գիծ, գործով մեղադրվողները ասում են, որ իրենք միայն ուզում էին վախեցնել, բայց եթե դու ուզում էիր վախեցնել, կարող էիր ինչ-որ ձևով վախեցնել, մինչդեռ դու կրակել ես մարդու կրծքին, ընդ որում՝ մի հատ կրակելուց հետո երկրորդն էլ ես կրակել, որն անցել է մարմնի վրայով: Երբ ասում են, որ  Հայրիկյանն  ինքն էր կազմակերպել, սկսում ես հասկանալ, որ դու ապրում ես մի միջավայրում, որտեղ իսկական սրիկաների թիվը շատ մեծ է: Ես գիտեմ, որ պետական շատ պաշտոնյաներ կանչել են իրենց աշխատակիցներին՝ հասկանալով հանդերձ, որ դա  պետության դեմ է ուղղված, ասել են, որ Հայրիկյանն ինքն էր կազմակերպել, այսինքն՝ այսքան մեծ քանակությամբ սրիկաների առկայություն հնարավոր է միայն այնտեղ,  որտեղ այսպիսիների առկայության պայմաններում հնարավոր է ձեր ասած վտանգի կրկնությունը: Ես այս ճանապարհով գնացել եմ 19 տարեկանից:

Մեր երիտասարդներին պետք է ասեմ՝ մի՛ վախեցեք, մեր հակառակորդների հիմնական դաշնակիցը մեր վախն է, և պետք է աշխատենք այդ վախը հաղթահարել, հավատալ Աստծուն և հավատալ, որ Աստված մեր պահապանն է: Ով Աստծու հետ է, նա անպարտ է:

 

Աղբյուր՝ 1in.am

• < Prev
• Next >