Վերջաբանի փոխարեն

Մի խումբ երիտասարդներից ԱՀ միավորման հանրահավաքում ստացված նամակը, ուղղված Պարույր Հայրիկյանին.

«Մենք այս մասին արդեն գրել ենք, բայց ուզում ենք ավելացնել, որ Աժում հայտարարելով, որ ԱԻՄ-ը և Հայրիկյանը դեմ են եղել գրոհին, կատարեցիք 3 մեծ գործ.

1. Հայրիկյանականներին փրկեցիք դեմոկրատ Հայրիկյանից հիսաթափվելուց։

2. Ատրատեգիական մեծ քայլ կատարեցիք ընդդիմության հետագա գոր-ծողությունների առումով։

3. Շատերին հասկացրիք մի բան, որ ընդդիմությունը երբ անցնի իշխանության և փորձի ապադեմոկրատական քայլ կատարել (այդ մտավախությունը գրոհից հետո առկա էր ժողովրդի առավել ուսյալ խավի մոտ, քանզի հեղափոխության ուղին անընդունելի է, և գրոհն արդեն ապադեմոկրատական քայլ է, անկախ այն բանից՝ իշխանությունն է գրոհողը, թե ընդդիմությունը), այնտեղ կա մի քաղաքական գործիչ Հայրիկյան, որը զսպիչ ուժ կլինի։

Մենք շատ կցանկանայինք, որ այս և նախորդ նամակը (եթե հիմա նպա-տակահարմար չէ) ընթերցվի ԱԻՄ-ի առանձին միտինգներից մեկի ժամանակ»։ Դեռևս 1973 թվականից ԱՄԿ-ում գործում էր«Հայուհյաց» բարեգործական ընկերությունը (ՀԲԸ)։ 987 թվականից ի վեր բւսցահայտորեն գործող ԱԻՄ-ը, իր մայր կուսակցություն ԱՄԿ-ից ժառանգելով բարեգործական ունենալու փորձը, 1988-թ-ին Սումգայիթում Հայկական Ջարդերից հետո ստեղծեց «Սումգայիթ» բարեգործական հանձնախումբը. 1988թ. Երկրաշարժից հետո մասնագետացվեց և վերանվանվեց «Ծնողազուրկ երեխաների հիմնադրամ» բարեգործական կազմակերպություն («ՇԵՀ» ԲԿ)։ Մինչ 1996թ. Սեպտեմբերյան հայտնի դեպքերը «ՇԵՀ» ԲԿ-ում գրանցված էին 24000 որբեր։

«Ծնողազուրկ երեխաների հիմնադրամ» բարեգործական կազմակերպության տեղեկատու ալբոմները հատակին թափված

«Ծնողազուրկ երեխաների հիմնադրամ» բարեգործական կազմակերպության պահեստը

«Ծնողազուրկ երեխաների հիմնադրամ» բարեգործական կազմակերպության պատասխանատուների աշխատասենյակը

Ազգային ինքնորոշում միավորման կենտրոնական գրասենյակը 1996թ. սեպտեմբերի 25-ի իրադարձություններից հետո

ԱԻՄ ի նախագահի աշխատասենյակը

ԱԻՄի խորհրդարանի (դիվանի) խոսնակի աշխատասենյակը

ԱԻՄ ի գանձապահի աշխատասենյակը

Հ Ա Վ Ե Լ Վ Ա Ծ Ն Ե Ր

ՀԱՎԵԼՎԱԾ ԹԻՎ 1

ՀՀ նյւսխագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյանին

Ձեր ստորագրությանն սպասող «Տեղականինքնակառավարման մար­մինների ընտրությունների մասին օրենքի» նախագծած առկա սկզբունքային շեղումը կարող է օրենքը դարձնել անարդար ընտրությունները կանխավ «ապահովագրող» իրավական փաստաթուղթ։

Հայաստանը պատրաստվու՞մ է ժողովրդավարական ընտրությունների, թե՞ առաջնահերթ է մնում ամեն գնով աթոռակռվում հաղթող դուրս գալու խնդիրը։ Այս հարցին հանրորեն ընդունելի պատասխան գտնելու մտահոգությունն է մեզ ստիպում վերստին անդրադառնալ «Տեղականինքնակառա­վարման մարմինների ընտրությունների մասին օրենքին» և մասնա­վորապես, նրանով որդեգրված ընտրական հանձնաժողովների կազմա­վորման կարգին (հհ.8, 9 և 10)։

Տարբեր օրենքներում կուսակցություններին կամ նրանց միավորումներին վերաբերող դրույթների տրամաբանությանը հակասող դիրքորոշումը պատահականություն չէ։ Ատալինյան «կարևորըքվեները հաշվողներն են» դրույթը որդեգրած մարդիկ կամենում են ստալինյան ուղիով էլ տանել մեր ժողովրդին, սակայն մենք չենք կարծում, որ ամեն ինչ անհույս կորած է։ Մեր խնդիրը միայն հարցի քաղաքական որակավորումը չէ։ Ձեր բարեհաճու­թյունից է այս պահին կախված՝ Հայաստանը կոր դե գրի ժողովրդավարացման զարգացման ուղին, թե՝ ստալինիզմը։ ։ Միայն Դուք կարող եք պատասխանել այն հարցին, թե Հայաստանը այսօր կարո՞ղ է ընթանալ դեպի ժողովրդավարություն, թե Ձեր իշխանության օրոք դա բացառվում է։

Ընտրական հանձնաժողովներում որոշումներն ընդունվում են հանձնաժողովների ձայների մեծամասնությամբ։ Քանակական առավելություն ստանալու նպատակով Ազգային ժողովում ձայների առավելություն ունեցող ուժերը հանձնաժողովների կազմավորման այնպիսի սկզբունք որդեգրեցին, որը ոչ միայն անարդար է, այլև հակասում է ցայսօր ընդունված օրենքներին ու նրանց ընդհանրական տրամաբանությանը։

Հոդված 8,9։ Կենտրոնական և մարզային ընտրական հանձնաժողովները կազմվում են Ազգային ժողովի խմբակցությունների առաջադրումներից, ընդ որում, յուրաքանչյուր խմբակցություն առաջադրում է իր կազմում ընդգրկված կուսակցությունների թվի կրկնապատիկ թվով թեկնածուներ։

Հոդված 10։ Համայնքային ընտրական հանձնաժողովները կազմվում են համապատասխան մարզային ընտրական հանձնաժողովի անդամների առաջադրումով՝ յուրաքանչյուր երկու անդամը մեկ թեկնածու սկզբունքով։

Հոդված 10։ Տեղամասային ընտրական հանձնաժողովները կազմվում են համապատասխան մարզային ընտրական հանձնաժողովի անդամների առաջադրումով յուրաքանչյուր անդամը մեկ թեկնածու սկզբունքով։

Իրավունքներում հավասարները պետք է հավասար լինեն նաև պարտա-կանություններում։ Մինչդեռ օրենքի նախագիծը 5-6 անգամ պակաս պար-տականություններ ստանձնած, ընտրություններում մի կերպ հաջողության հասնելու համար միավորման մեջ համախմբված կուսակցություններին տալիս է նույնքան իրավունքներ, որքան ինքնուրույն հանդես եկած կուսակցություններին։

Օրենքը գրվում է սահմանադրական դրույթների հիման վրա և ոչ տվյալ պահին գործող«Հանրապետություն» միավորման համար։ Մեր Ազգային ժողովում միայն մեկ կուսակցական միավորում կա և այդ միավորումը «Հանրապետություն» միավորումն է, այսինքն օրենքի նախագծում գրելով«ներառյալ միավորումների մեջ ընդգրկված կուսակցությունները» ուղղակիորեն նշանակում է «ներառյալ«Հանրապետություն» միավորման մեջ ընդգրկված կուսակցությունները»։

ՀՀԱահմանադրությանճեդ միայն 3 հոդվածներում է հիշատակվում կուսակցություն բառը հհ. 7,25 և 100։ և ոչ մի խոսք չկա կուսակցական միավորումների մասին։ Չկա, որովհետև կուսակցությունները միավորվե-լով ստանում են լոկ կուսակցության միավորված կուսակցության կարգավիճակ։

Այս ընկալումը արտահայտված է կուսակցությունների և նրանց միավորումներին առնչվող ՀՀ բոլոր օրենքներում։

« ՀՀ Ազգային ժողովի պատգամավորների ընտրությունների մասին» օրենքի «Հիմնադրույթներ» բաժնում հոդվ. 4 գրված Է. «Ազգային ժողովի պատգամավորության թեկնածուների առաջադրման իրավունքը պատկանում Է... հասարակական-քաղաքական կազմակերպությունների //ա*/(ընդգծումը մերն Է) նրանց միավորումներին։

Յուրաքանչյուր հասարակական-քաղաքական կազմակերպություն կամ նրանց միավորում իրւսվունք ունի առաջադրելու Ազգային ժողովի պատգամավորության թեկնածուների միայն մեկ ցուցակ».

20-րդ հոդվածի 8-րդ մասում ասված Է. «5 տոկոսից ավելի ձայներ ստացած հասարակական-քաղանսկան կազմակերպության կամնրանց միավորման և (ընդգծումը մերն Է) պատգամավորության թեկնածուի գրավը վերադարձվում Է»։

Հոդված 21-ով սահմանվում Է, որ կուսակցությունները կամ նրանց միավորումները (անկախ նրւսնցում միավորված կուսակցությունների թվից) պետք Է հավաքեն 10.000-12.000 ստորագրություններ։

Ըստ «Հայաստանի Հանրապետության օրենք Հայաստանի Հանրա­պետության Ազգային ժողովի կանոնակարգի» «Ազգային ժողովի ընտրության արդյունքով համամասնական ընտրակարգով ընտրված, կուսակցության կամ ընտրական միավորման նախընտրական ցուցակներում ընդգրկված պատգամավորները կազմում են նույնանուն խմբակցություններ՝ անկախ պատգամավորների թվաքանակից (հ.29, մաս 1.)» և «Պատգամավորը կարող Է դուրս գալ խմբակցությունից, եթե նա կամովին հրաժարվում Է պատգամավորական լիազորություններից (մաս 5.)»։

Աա նշանակում Է նաև պատգամավորները (այդ թվում նաև միավորման մեջ մտնող կուսակցություններից մեկի բոլոր անդամները կամ կուսակցությունը ամբողջությամբ), կարող են որևէ պահի դուրս մնալ խմբակցության կազմից, եթե իրենց ինքնուրույնությունը դրսևորելու փորձ իսկ կատարեն։

Ըստ մաս 7-ի « Խմբակցությունը Ազգային ժողովի նախագահին է ներկայացնում խմբակցության ղեկավարի ևքարտուղարի անուն-ազգանունը (խոսքը մեկ միասնական ղեկավարի ուքարտուղարի մասին է)։

Հոդվածներ 32-ում և 33-ում հստակեցվում է, որ միավորված կուսակցությունների խմբակցություններում կուսակցությունները բացարձակապես զրկված են որպես ինքնուրույն քաղաքական միավոր հանդես գալու իրավունքից։

Հ. 60-ում կրկին որպես միասնական միավոր ներկայացվում է «հասարակական-քաղաքական կազմակերպության կամ ընտրական միավորման անվանումը

Թվարկումները կարելի էր շարունակել, սակայն կարծում ենք վերոնշյալները բավարար են մեր եզրակացության հիմնավորվածությունը փաստելու համար։ Որպեսզի հանձնաժողովների կազմավորման սկզբունքը չհակասի ընդունված օրենքների տրամաբանությանը, անհրաժեշտ է Կենտրոնական և մարզային ընտրական հանձնաժողովներում ապահովել Ազգային ժողովի խմբակցությունների հավասար ներկայացուցչություն։

Եթե հարմար չեք գտնում օգտվել Սահմանադրության 55-րդ հոդվածի 2րդ կետի 2-րդ մասով հանրապետության նախագահին վերապահվող արգելանքի իրավունքից, ապա հորդորում ենք Ձեզ,օգտվելով Սահմանադրության 101 հոդվածով նախատեսված Ձեր իրավունքից, Սահմանադրական դատարանին վերահասցեագրել այս խնդիրը։

ԱԶԳԱՅԻՆ ԻՆՔՆՈՐՈՇՈՒՄ ՄԻԱՎՈՐՄԱՆ XV ՀԱՄԱԳՈՒՄԱՐ

ՀԱՎԵԼՎԱԾ ԹԻՎ 2

ՀՀ կուսակցությունների ղեկավարներին

Ազգային ինքնորոշում միավորման հուլիսյան Վեհաժողովի որոշման հիման վրա դիմում ենք Ձեր կազմակերպությանը առաջիկա նախագահական ընտրություններում միասնական ծրագրով և այդծրագրերն իրականացնելու ընդունակ նախագահի մեկ միասնական թեկնածուով հանդես գալու առաջարկությամբ։

Միասնական թեկնածուն պարտավոր է.

1) նախագահական պաշտոնը չզբաղեցնել ավելի քան մեկ տարի,

2) հաջորդ նախագահական ընտրություններում չառաջադրել իր թեկնածությունը,

3) նախագահական իշխանության մեկ տարվա ընթացքում զբաղվել

ա) ազգային համաձայնության հիման վրա Հայաստանի սահմանադրության ստեղծմամբ կամ առկա տարբերակը բարելավելու աշխատանքներով,

բ) արդար ընտրությունների համար անհրաժեշտ բարոյաքաղաքական և իրավական մթնոլորտի նախապատրաստումով, մասնավորապես

-ընտրությունների ընթացքում հայտնի օրինախախտումների մեղավորներին պատասխանատվության ենթարկում,ընտրությունների մասին օրենքների բարելավում,կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի ձևավորման կարգի բարեփոխում,-ընտրությունների մասին օրենքի կամայական մեկնաբանությունների դատապարտում,

-արգելված կուսակցությունների և պարբերականների վերականգնում,

-ազգային համաձայնության ոգով բազմակուսակցական հիմունքներով հանրապետության կառավարության ձևավորում,

4) նշված խնդիրների իրականացումից կամ մեկ տարի ՀՀ նախագահի պաշտոնն ստանձնելուց հետո լուծարել Աժն և հանդես գալ ինքնահրաժարականով։

Վեհաժողովի կարծիքով այս խնդիրները լավագույնս կարող է իրականացնել ԱԻՄ-ի նախագահ Պարույր Հայրիկյանը, մանավանդ եթե հաշվի առնենք, որ դրանց հիմնական մասը (նախագահ մեկ տարով, Սահմանադրության ընդունումից հետո նոր ընտրություններ) եղել դեռևս 1991թ. նախագահական ընտրություններում թեկնածու առաջադրված Պարույր Հայրիկյանի նախընտրական ծրագրում։

Միաժամանակ ԱԻՄ-ի վեհաժողովը հայտարարեց, որ չնայած իր այս դիր-քորոշմանը, պատրաստ է ընդունել այլ առաջարկներ և քննարկել կազմակերպությունների հետ այլ միասնական թեկնածուի հարցը։

Որպես հավաստիացում իրենց համաձայնության ընդդիմադիր կուսակ-ցությունները պետք է ստեղծեն բազմակուսակցական խորհուրդ, որի ղեկավարը պետք է լինի միասնական թեկնածուն։

Նախաձեռնությունը կարող է հաջողությամբ պսակվել ժողովրդի համընդհանուր աջակցության դեպքում, որի գլխավոր նախապայմանը ազդեցիկ ընդդիմադիր կազմակերպությունների համախմբումն է «միասնական թեկնա­ծու, միասնական ծրագիր» գաղափարի շուրջը։

Հուսով ենք, որ Ձեր կազմակերպության պաշտոնական պատասխանը կստանանք մինչև աշուն ( առաջիկա նախագահական ընտրություններից ոչ ուշ, քան մեկ տարի առաջ), որովհետև փոխհամաձայնության դեպքում մեզ սպասում է տևական տքնաջան աշխատանք, երբ կորցրած ամեն օր կարող է վճռորոշ լինել։ 31 հուլիսի, 1995թ. Խորին հարգանքներով՝ Ազգային ինքնորոշում միավորման նախագահ՝ Պարույր Հայրիկյան

• < Prev