- Պարոն Հայրիկյան, Ռուսաստանը վերջերս, հավանաբար, կապված ԵՄ Ասոցացման համաձայնագրի ստորագրման հետ`սկսել է տնտեսական պատժամիջոցներ կիրառել Ուկրաինայի դեմ, ի՞նչ եք կարծում Հայաստա՞նն էլ այդ կերպ «կպատժվի»:

 - Այն պահից, երբ Պուտինը հայտարարեց, որ հատուկ ծառայությունները պետք է պատրաստ լինեն «փափուկ ճնշում» գործադրել իր նախաձեռնությանն ընդդիմացող երկրներում, ամեն ինչ պարզ էր: Այդ «փափուկ ճնշումը», երբ խոսքը գնում է հատուկ ծառայությունների մասին, հարաբերական հասկացություն է, քանի որ դա կիրառելու վերջին միջոցն է:

 Այդ պահից ինձ համար հասկանալի դարձավ, որ Պուտինը շարքային ռուս իմպերիալիստ է, և նա ընդունակ է ամեն տեսակ սխալ քայլերի, նաև` ի վնաս Ռուսաստանի: Մեծագույն ռուս իմպերիալիստները բոլշևիկներն էին, որ Ռուսաստանին աշխարհի գերտերությունից դարձրեցին անհամեմատելի նախորդի հետ: Հիմա Պուտինը՝ եթե նույնիսկ այս պահին հաջողության հասնի, ապա Ուկրաինայում այն շրջանակները, որոնք նախկինում չեզոք էին տրամադրված Ռուսաստանի իմպերիալիստական նկրտումների նկատմամբ, դեմ կլինեն: Կոնկրետ ասեմ՝ այս տեսակ քայլերով Ռուսաստանը գործում է Ռուսաստանի դեմ:

 - Այսինքն այս տեսակ քայլեր կլինեն նաև Հայաստանի՞ դեմ, թե՞ քանի որ Ուկրաինան ստորագրում է, իսկ Հայաստանը` նախաստորագրում, ավելի «մեղմ» կվարվեն:

 - Այստեղ սկզբունքն է կարևոր, այսինքն այն, թե ինչ տեսակ սկզբունքերով է առաջնորդվում Ռուսաստանը: Նա չի կարող մի դեպքում լինել իմպերիալիստական, մյուս դեպքում՝ դեմոկրատական կամ իր գործընկերների ինքնորոշման իրավունքը հարգող: Ըստ երևույթին, Ռուսաստանի բոլոր բարեկամները պետք է հասկանան՝ սա է Ռուսաստանը, սա է Ռուսաստանը և վե՛րջ։ Խոսքն, անշուշտ, պուտինյան Ռուսաստանի մասին է:

 - Իսկ Վ. Պուտինի այցն Ադրբեջան կարելի՞ է Հայաստանի վրա գործադրվելիք ևս մեկ հոգեբանական ճնշում համարել:

 - Ոչ, իրենք իրենց հարցերն էին լուծում, առհասարակ զենքի վաճառքն է ճնշում, ուրի՞շ էլ ինչ անեն։ Եթե այդ երկիրը զենք է տալիս մեր թշնամիներին, ապա դրանով ամեն ինչ ասված է: Հիմա պարզապես խաղաղ վիճակ է, միջազգային լարվածություն չկա, հուսով եմ՝ կկարողանանք խուսափել բարդություններից: Ես պարզապես սպասում էի, որ մեր իշխանությունները՝ որպես իշխանություն, ավելի խոսուն քայլերով հանդես կգային:

 - Կարծում եք, որ չնայած այս տեսակ ճնշումներին Հայաստանի իշխանությունները կնախաստորագրե՞ն ԵՄ-ի հետ Ասոցացման համաձայնագիրը:

 - Չգիտեմ, ընդհանրապես երբ իշխանությունը այնպես է անում որ ամեն ինչ իրենից է կախված, դա խոհեմ որոշում է, որովհետև դու խոցելի ես դարձնում նաև քո դիրքորոշումը: Ես դրա փորձն ունեմ. 1988 թվականին ես ԱԻՄ-ականներին՝ դոկտոր-պրոֆեսոր Առաքելյանին, Ռաֆայել Համբարձումյանին ասացի՝ եթե դուք մնում եք ստվերում, միայն ես առջևում, ապա ԿԳԲ-ն կարող է մտածել, որ ինձ վերացնելով՝ կարող են վերացնել անկախական շարժումն ամբողջությամբ: Իրենք հապաղեցին։ Հիմա Սերժ Սարգսյանը պետք է հրապարակային ոչ թե քննարկումներ, այլ միջոցառումներ կազմակերպեր՝ ներկայացնելով, որ սա հնուց եկած մեր որոշումների շարունակությունն է, սա մեր որդեգրած քաղաքականությունն է, մենք պետք է փորձենք համաձայնագիրն էլ ստորագրելուց հետո լավ հարաբերությունների մեջ մնալ Ռուսաստանի հետ՝ հանդիպումներ կուսակցությունների հետ՝ իր կամ արտգործնախարարի մասնակցությամբ: Իսկ այստեղ, կարծես, պետական համակարգ չկա, Ս. Սարգսյանն էլ, կարծես քնից նոր է արթնացել և միայնակ ինչպես կորոշի՝ այնպես էլ կանեն. դա ոչ միայն սխալ է, այլև վնասակար ու կործանարար: Եթե նա վաղը ռուսական կողմնորոշում ընդունի՝ կդառնա հայ ժողովրդի մի ստվար զանգվածի կրկնակի քննադատության թիրախ, եթե եվրոպականը որդեգրի, ապա որոշ դատարկախոսներ կխոսեն, որոնք կարող են ամեն ինչ խոսել և անել՝ սկսած գաղտնի ծառայություններից մինչև նրանք, որ այդ ամենը կկապեն անձի հետ, ինչպես, օրինակ, ԿԳԲ-ն ինձ հետ վարվեց ժամանակին՝ արտաքսեց, իսկ արտաքսեց, որովհետև ուրիշ ճար չուներ:

 - Դուք մեկ անգամ ասացիք, որ Ռուսաստանը ձեր դեմ ուղղված մահափորձով նաև Հայաստանի դեմ ուղղված քայլեր է անում։ Գնալով ավելի ակնհա՞յտ է դառնում, թե ինչ քայլերի մասին է խոսքը:

 - Միանգամայն ակնհայտ է արդեն: Ժամանակին ռուսական իմպերիալիզմի դեմ հայ ժողովրդի կազմակերպած պայքարն առաջնորդող մարդը ռուսական իմպերիալիզմի նոր ռևանշի փորձից առաջ պետք է ենթարկվեր հատուկ գործողությունների, ինչը եղավ։ Դրան հաջորդեց զենք վաճառելը: Ռուսական մամուլում հայ ժողովրդի դեմ աննախադեպ հայտարարություններ եղան՝ կապված իմ անձի հետ։ Եթե ես այն ժամանակ վարկած էի ասում՝ խոսելով ԿԳԲ-ի գործակալական ցանցի մասին, ապա հիմա դա միանգամայն ակհայտ է, սրանք առանձին քայլեր չեն:

 Ճիշտ է, փորձում էին անել միջնորդավորված, որ շատ չերևա թե իրենց մատն է խառը (իմ կրծքավանդակին կարող էր կրակել նաև 7 տարեկան երեխան), մեր բոլորի բախտը բերեց բացասական հետևանքներ էր սպասելի՝ ռուսական իմպերիալիզմի կողմից՝ վախի մթնոլորտ պետք է լիներ Հայաստանում։ Բարեբախտաբար, վերջին շրջանում Հայրիկյանը միակ մարդը չէ, որ խոսում է ռուսական իմպերիալիստական ուժերի դավադիր գործողությունների մասին:

 Էջմիածինը ռուսական զորքի կողմից 1804 թվականին թալանվել է, և Պարսից շահը օգնել է, որ վերականգնվի թալանից հասցված վնասը: Մեր պատմաբաններն այդ մասին չեն խոսում, չեն խոսում, նաև, որ Խաչատուր Աբովյանը իր վերջին նամակում՝ ուղղված կաթողիկոսին, ասել է, որ ղզրբաշների (պարսիկների) օրոք ավելի լավ էր, քան անբարոյական Ռուսաստանի:

 - Այդուհանդերձ, կարո՞ղ է Ասոցացման համաձայնագրի նախաստորագրումը մի փոքր մխիթարանք լինել առ այն, որ Հայաստանի կախվածությունը Ռուսաստանից ինչ-որ իմաստով կվերանա:

 - Դե ֆակտո կախվածությունը, դե յուրե Հայաստանը անկախ պետություն է: Եթե Հայրիկյանը, Հայրիկյանի պես մեկը գա իշխանության, ապա Հայաստանի հարաբերությունները Ռուսաստանի հետ կվերականգնվի՝ առողջ ուժերի հետ համատեղ: Այնտեղ շատ կան ուժեր որ ասում են՝ «այս ի՞նչ եք անում, Հայաստանը կշրջվի մեր դեմ, ի՞նչ գույք՝ պարտքի դիմաց», այդ բոլորն այնտեղ էլ ասողներ կան, այնպես որ մնում է ամրագրել դե յուրե անկախություն, որը նշանակում է օրենքով ամրագրված անկախության հասնել:

Աղբյուր՝ 1in.am

«Ժառանգության» առաջնորդ Րաֆֆի Հովհաննիսյանն իր վերջին ասուլիսում առաջարկ էր արել բոլոր քաղաքական ուժերին, ում հուզում է երկրի ապագան, որ մինչեւ սեպտեմբերի 21-ը համազգային կլոր սեղան հրավիրեն: «Րաֆֆի Հովհաննիսյանն ընդունա՞կ է ընդհանրապես որեւէ մեկի հետ նստել, հարց քննարկել՝ Պուտինից բացի: Նա Պուտինից բացի որեւէ մեկի հետ հարց քննարկե՞լ է երբեւէ»,- Aravot.am-ի հետ զրույցում ԱԻՄ առաջնորդ Պարույր Հայրիկյանն այսպես արձագանքեց, երբ նրանից հետաքրքրվեցինք՝ մասնակցելո՞ւ է այդ համազգային կլոր սեղանին: Պարույր Հայրիկյանը հեգնեց. «Դուք հիշո՞ւմ եք որեւէ դեպք, որ Րաֆֆի Հովհաննիսյանը մեկի հետ նստած, հարց քննարկած լինի»: Մեր դիտարկմանը, որ նրա վերջին աղմկահարույց հանդիպումը Սերժ Սարգսյանի հետ է եղել՝ Պարույր Հայրիկյանը հակադարձեց. «Բայց հարց քննարկե՞լ է: Հանդիպել է՝ իրեն ցույց տալու համար: Ինքը հարց քննարկելու ընդունակ չի: Եթե հարց քննարկելու ընդունակ լիներ, ես փայլուն առաջարկ էի արել նախագահական ընտրությունների ժամանակ միասնական թիմով հաղթելու: Իհարկե, դա գործեց այն մասով, որ ես խփվեցի, իմ ձայներն էլ գնաց իրեն: Բայց Պուտինի անուն տվողը եւ ոչ միայն Պուտինի, նույնիսկ Օբամայի անուն տվողը, որեւէ օտար երկրի ղեկավարի անուն տվողը Հայաստանի ներքին հարցերում միանգամից ինձ համար զրոյանում է»: Հետո Պարույր Հայրիկյանը սկսեց ծաղրել, թե «Ստոպիկը չի՞ դրա օգնականը, որը համարձակվեց ասել, որ Հայրիկյանի վրա չեն էլ կրակել»: Մեր դիտարկմանը, որ Րաֆֆի Հովհաննիսյանը Պուտինի անունը լավ դիտանկյունից չի հնչեցրել, նա ասել է, որ մի խառնվի մեր գործերին՝ Հայրիկյանը չհամաձայնեց. «Դե հիմա այդպես կարող են ասել: Լավից չի տվել: Վատի՞ց է տվել: Ասում էր՝ գնամ արդարություն բերեմ Պուտինից ու գնում է հաջորդ օրը Ռուսաստան»: Մեր հարցին՝ եթե համազգային այդ կլոր սեղանին բովանդակային քննարկում լիներ, չէի՞ք մասնակցի՝ Պարույր Հայրիկյանը պատասխանեց. «Բովանդակային՝ իհարկե, բայց ինքը անցած ճանապարհին ցույց չի տվել, որ խորհրդակցելու, լսելու կամ ինչ-որ բանում հայտարարի գալու ընդունակություն ունի: Չեմ հիշում այդպիսի դեպք: Երբ այն ժամանակ ասում էինք Սահմանադիր ժողով, ինքը Լեւոնի հետ մեր դեմ էր: Ասում էինք՝ Արցախի ճանաչում, ինքը Լեւոնի հետ մեր դեմ էր: Ասում էինք՝ էս սահմաններով Հայաստանը չի կարելի գրանցել ՄԱԿ-ում, ինքը մեր դեմ էր ու այդպես էլ գրանցվեց: Հետո հիմա եկել ասում է Սահմանադիր ժողով՝ 20 տարի հետո: Տղա ջան, գոնե պարկեշտությունն ունեցիր, ասա այն, ինչ 1919-ին դաշնակցականներն էին ասում, հետո 76. թ-ից՝ ԱՄԿ-ն, հետո 80-ականներից՝ ԱԻՄ-ը, որ մենք գտնում ենք՝ դա ճիշտ է: Կամ Արցախի ճանաչման մասին՝ եթե դու Արցախը չես գրանցել 91-ին ՄԱԿ-ում, Արցախի տարածքը մնացել է անորոշության մեջ, այն ժամանակ դու պարտավոր էիր ասել՝ մենք մեզ անկախ ենք ճանաչում մեր սահմաններով, իսկ Արցախի համար անկախություն ենք պահանջում: Ճանաչել նրա անկախությունը: Այն ժամանակ չես արել դա ի պաշտոնե, հիմա եկել ես ձեւեր ես թափում»: 

Աղբյուր՝ Aravot.am